น้องแมวจดจำกลิ่นแม่น แยกแยะได้ใครเจ้าของ-คนแปลกหน้า – BBC News ไทย

น้องแมวจดจำกลิ่นแม่น แยกแยะได้ใครเจ้าของ-คนแปลกหน้า

งานวิจัยล่าสุดของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์โตเกียว (Tokyo Nodai) แห่งประเทศญี่ปุ่น พบว่าแมวเหมียวที่เป็นสัตว์เลี้ยงตามบ้าน สามารถแยกแยะความแตกต่างระหว่างกลิ่นเจ้าของกับกลิ่นคนแปลกหน้าได้

ทีมนักวิทยาศาสตร์ญี่ปุ่นค้นพบว่า แมวจะใช้เวลาดมหลอดทดลองที่มีกลิ่นคนแปลกหน้าอยู่นานกว่ามาก เมื่อเทียบกับตอนที่มันดมหลอดทดลองซึ่งมีกลิ่นเจ้าของของมันเอง ผลการทดสอบนี้แสดงว่า แมวบ้านสามารถแยกแยะระหว่างกลิ่นมนุษย์ที่คุ้นเคยและไม่คุ้นเคยออกจากกันได้ แต่ทีมนักวิทยาศาสตร์ญี่ปุ่นยังคงไม่แน่ใจว่า แมวบ้านสามารถระบุตัวตนของแต่ละบุคคลจากการดมกลิ่นได้หรือไม่

ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ทราบกันดีว่า แมวใช้ประสาทรับกลิ่นที่ว่องไวของมัน ระบุตัวตนและสื่อสารกับแมวตัวอื่น ๆ แต่ที่ผ่านมายังไม่เคยมีผู้ใดศึกษาว่า แมวสามารถใช้วิธีดมกลิ่นแยกแยะมนุษย์ว่าใครเป็นใครได้หรือไม่

ผลการทดลองในอดีต เกี่ยวกับความสามารถในการจดจำและแยกแยะบุคคลของแมวนั้น พบว่าน้องเหมียวสามารถจะบอกได้ว่าใครเป็นใครด้วยการฟังเสียง ทั้งยังสามารถตีความสีหน้าและสายตาของคนเพื่อหาที่ซ่อนอาหารได้อีกด้วย งานวิจัยอีกชิ้นหนึ่งยังพบว่า แมวสามารถเปลี่ยนพฤติกรรมให้สอดคล้องกับอารมณ์ของมนุษย์ได้ โดยมันจะอ่านใจคนจากการรับรู้กลิ่นตัวในขณะนั้น

ผลการศึกษาของทีมวิจัยชาวญี่ปุ่น ซึ่งตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารวิชาการ PLOS One เมื่อวันพุธที่ 28 พ.ค. ที่ผ่านมา ระบุว่าทีมวิจัยได้ทำการทดลองให้แมว 30 ตัว ดมหลอดพลาสติกที่บรรจุแผ่นสำลีซับเหงื่อของคนหลายคน โดยมีทั้งแผ่นสำลีที่ดูดซับกลิ่นเจ้าของแมว, แผ่นสำลีดูดซับกลิ่นคนแปลกหน้าที่เป็นเพศเดียวกันกับเจ้าของแมว, และแผ่นสำลีสะอาดที่ไม่มีกลิ่นของใครติดอยู่

แผ่นสำลีซับกลิ่นที่ใช้ในการทดลองข้างต้น ได้มาจากการถูแผ่นสำลีกับผิวบริเวณรักแร้, หลังใบหู, และง่ามเท้าของกลุ่มตัวอย่างแต่ละคน ซึ่งผลการทดลองปรากฏว่า แมวใช้เวลาดมกลิ่นคนที่มันไม่รู้จักอยู่นานมาก และดมซ้ำอยู่นานยิ่งกว่ากลิ่นตัวเจ้าของและกลิ่นจากแผ่นสำลีสะอาดอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งชี้ว่าแมวสามารถแยกแยะระหว่างกลิ่นมนุษย์ที่คุ้นเคยและไม่คุ้นเคยออกจากกันได้

พฤติกรรมของแมวที่มักวนเวียนดมกลิ่นต่าง ๆ ที่มันไม่คุ้นเคยอยู่นานสองนานนั้น พบได้ในแมวบ้านทั่วไป ตัวอย่างเช่นลูกแมวที่เพิ่งหย่านม จะเฝ้าสูดดมกลิ่นจากแมวตัวเมียที่ไม่ใช่แม่ของมันเป็นเวลานาน ในขณะที่ใช้เวลาดมกลิ่นแม่ที่คุ้นเคยเพียงช่วงสั้น ๆ เท่านั้น

อย่างไรก็ตาม ทีมผู้วิจัยกล่าวเตือนว่าผลการทดลองข้างต้นนี้ ยังไม่สามารถสรุปชี้ชัดเรื่องขีดความสามารถในการดมกลิ่นของแมว เพราะยังไม่แน่ว่า น้องเหมียวจะสามารถแยกแยะตัวตนของมนุษย์เป็นรายบุคคลอย่างเฉพาะเจาะจงได้หรือไม่

“สิ่งเร้าหรือกลิ่นของมนุษย์ที่ใช้ในการทดลองนี้ เป็นเพียงกลิ่นของคนที่แมวรู้จักคุ้นเคยและไม่คุ้นเคยเท่านั้น” ฮิเดฮิโกะ อุจิยามะ หนึ่งในสมาชิกทีมวิจัยกล่าว “เพื่อตอบคำถามที่ว่า แมวสามารถระบุตัวตนของมนุษย์เป็นรายบุคคลด้วยกลิ่นได้หรือไม่ เราจะต้องทำการทดลองเชิงพฤติกรรมเพิ่มเติม โดยให้มันดมกลิ่นคนที่รู้จักคุ้นเคยหลาย ๆ คน เราต้องมองหาแบบแผนเชิงพฤติกรรมบางอย่างในแมว ที่เกิดขึ้นเฉพาะในตอนที่มันตอบสนองต่อกลิ่นเจ้าของ”

เซเรเนลลา เดอ อีนเจโอ นักวิจัยพฤติกรรมสัตว์ที่มหาวิทยาลัยบารีของอิตาลี ซึ่งเคยศึกษาเรื่องปฏิกิริยาตอบสนองของแมวต่อกลิ่นมนุษย์มาก่อน แสดงความเห็นต่อผลการศึกษาของทีมวิจัยชาวญี่ปุ่นว่า แม้การทดลองดังกล่าวจะพิสูจน์ได้ว่า แมวมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อกลิ่นคนที่คุ้นเคยและกลิ่นคนแปลกหน้าต่างกันออกไป แต่ก็ไม่อาจจะสรุปชี้ชัดถึงแรงจูงใจ ที่ทำให้แมวมีพฤติกรรมเช่นนั้นได้

“เราไม่รู้เลยว่า แมวรู้สึกอย่างไรขณะที่มันดมกลิ่นอยู่ ตัวอย่างเช่นไม่รู้ว่ามันกำลังผ่อนคลายหรือตึงเครียด” เดอ อีนเจโอกล่าว เธอยังชี้ว่าการทดลองนี้มีข้อบกพร่อง ตรงที่ให้เจ้าของแมวเป็นคนยื่นตัวอย่างกลิ่นมนุษย์ให้มันดม ซึ่งเสี่ยงที่จะทำให้มีกลิ่นเจ้าของแมวปะปนอยู่ในสิ่งแวดล้อม ส่งผลให้แมวยิ่งสนใจกลิ่นที่ไม่คุ้นเคยมากยิ่งขึ้น

“ในสถานการณ์เช่นนั้น การที่เจ้าของปรากฏตัวให้แมวเห็น ไม่เพียงแต่จะเป็นการกระตุ้นเตือนความจำด้วยสิ่งเร้าทางสายตาเท่านั้น แต่ยังเพิ่มกลิ่นตัวจากเจ้าของให้ฟุ้งกระจายเข้มข้นขึ้นในห้องทดลองอีกด้วย” เดอ อีนเจโอ อธิบาย “หากนำกลิ่นของมนุษย์ที่ไม่คุ้นเคยไปให้แมวดมในตอนนั้น แน่นอนว่ามันย่อมต้องสนใจเป็นพิเศษ”

ทีมผู้วิจัยชาวญี่ปุ่นได้สรุปผลการศึกษาครั้งล่าสุดว่า “แมวใช้ประสาทรับกลิ่นในการจดจำมนุษย์” พวกเขายังพบว่าแมวถูไถใบหน้าของมันกับหลอดทดลองที่บรรจุกลิ่นตัวคน หลังจากที่สูดดมจนพอใจแล้วด้วย ซึ่งพฤติกรรมนี้คือการป้ายกลิ่นของแมวให้ติดอยู่กับสิ่งต่าง ๆ เพื่อแสดงความเป็นเจ้าของ ทีมผู้วิจัยชาวญี่ปุ่นจึงตั้งข้อสังเกตด้วยว่า การดมของแมวเป็นพฤติกรรมเชิงสำรวจ ที่มาก่อนการถูไถใบหน้าเพื่อทำเครื่องหมายด้วยกลิ่น

ทีมผู้วิจัยยังย้ำเตือนอีกว่า จำเป็นจะต้องมีการศึกษาเชิงลึกเพื่อตรวจสอบเพิ่มเติม เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างการดมกลิ่นและการถูไถเพื่อทำเครื่องหมายด้วยกลิ่น รวมทั้งต้องใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์พิสูจน์แนวคิดที่เชื่อว่า แมวสามารถแยกแยะตัวตนของมนุษย์เป็นรายบุคคลอย่างเฉพาะเจาะจงได้ด้วยกลิ่น ว่าถูกต้องเป็นจริงหรือไม่ด้วย