เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2568 นายประสพ เรียงเงิน ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานพิธีเปิดพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ล้านนา บ้านพ่อครูดิเรก สิทธิการและเยี่ยมชมภายในพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ล้านนา ตำบลหายยา อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ โดยมีนายสถาพร เที่ยงธรรม ผู้ตรวจราชการกระทรวงวัฒนธรรม นายวิเชียร สุขสร้อย เลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม นางสาวลิปิการ์ กำลังชัย รองอธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรมและกำลัง รักษาราชการแทนอธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม วัฒนธรรมจังหวัดในพื้นที่จังหวัดภาคเหนือ เครือข่ายวัฒนธรรมในพื้นที่ ประชาชน เข้าร่วม

นายประสพ กล่าวว่า พ่อครูดิเรก สิทธิการ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (งานสลักดุนเครื่องเงินและโลหะ) พุทธศักราช 2565 ปัจจุบันมีอายุ 70 ปี เป็นผู้มีความวิริยอุตสาหะและความมุ่งมั่นต่องานสลักดุนโลหะเครื่องเขิน (เครื่องรัก) และเครื่องเงินที่ชาวจังหวัดเชียงใหม่เรียกว่า “ต้องสลุง” ซึ่งได้รับการถ่ายทอดและสืบต่อกันมาหลายชั่วอายุคน โดยผ่านการศึกษา ค้นคว้า พัฒนาและปรับปรุงงานด้านศิลปะการออกแบบและประณีตศิลป์อย่างเคร่งครัดและสม่ำเสมอ ทั้งนี้ พ่อครูดิเรกได้สร้างคุณูปการด้วยการพัฒนางานหัตถศิลป์ของชาติมาตลอดระยะเวลากว่า 40 ปี รวมทั้งสร้างงาน สร้างอาชีพให้แก่คนในชุมชน ตลอดจนสืบสาน รักษา และต่อยอดงานหัตถศิลป์ “ต้องสลุง” ให้คงอยู่คู่ท้องถิ่นอย่างยั่งยืน ถือเป็นผู้ทรงภูมิปัญญาที่ได้รับการยอมรับของสังคม

ปัจจุบัน พ่อครูดิเรก ยังทำงานด้านการสลักดุน และเป็นวิทยากรเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้แก่นักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไป ตั้งแต่ขั้นตอนการวาดลวดลาย การลอกลายที่จะสลักดุน การใช้เครื่องมือการตี การสลักตุนตามลวดลายที่กำหนด การใช้เครื่องมือและวัสดุต่าง ๆ ให้เหมาะสมกับงาน และการเทชันก่อนการตอกดุนเงินและโลหะ เพื่อให้ใด้ผลงานศิลปะการสลักดุนที่สวยงามมีคุณค่า ยิ่งไปกว่านั้น พ่อครูดิเรก ยังมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนและสังคมโดยสร้างอุโบสถเงินในวัดศรีสุพรรณ เพื่อเป็นอนุสรณ์แก่แผ่นดินล้านนา รวมทั้งอนุรักษ์ ส่งเสริม และพัฒนางานหัตถกรรมเครื่องเงินและโลหะ อันเป็นศิลปะและภูมีปัญญาท้องถิ่นให้คงอยู่สืบไป

นายประสพ กล่าวอีกว่า วธ.มุ่งมั่นในการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารด้านศิลปะและวัฒนธรรม ซึ่งเป็นการดำเนินงานที่สอดคล้องกับนโยบาย “ศิลปินแห่งชาติสร้างศิลปินของชาติ” ที่มุ่งเน้นให้ศิลปินแห่งชาติมีบทบาทในการสร้างสรรค์และพัฒนาศิลปินรุ่นใหม่ผ่านการถ่ายทอดองค์ความรู้และประสบการณ์ที่ทรงคุณค่า เพื่อให้ศิลปวัฒนธรรมไทยยังคงเจริญรุ่งเรืองและส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น การส่งเสริมและเชิดชูศิลปินแห่งชาตินับเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และเป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลที่มุ่งเน้นการอนุรักษ์ สืบสาน และต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมของไทยอย่างยั่งยืน โดยกระทรวงวัฒนธรรมได้ดำเนินการคัดเลือกศิลปินที่มีผลงานสร้างสรรค์โดดเด่น เป็นที่ยอมรับในระดับชาติและนานาชาติ พร้อมทั้งสนับสนุนการเผยแพร่ผลงานของศิลปินแห่งชาติให้เป็นแบบอย่างแก่สังคม อันเป็นส่งเสริมบทบาทของศิลปินแห่งชาติให้มีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมและเสริมสร้างอัตลักษณ์ความเป็นไทย

สำหรับพิธีเปิดพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ล้านนา บ้านพ่อครูดิเรก สิทธิการ ในครั้งนี้ ประกอบด้วยกิจกรรมต่าง ๆ ได้แก่ (1) พิธีการเปิดป้ายพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ล้านนา บ้านพ่อครูดิเรก สิทธิการ ซึ่งมีทั้ง 3 ภาษา (ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ และภาษาจีน) (2) การชมการแสดงกลองสะบัดชัย (3) การเยี่ยมชมภายในพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ล้านนา (4) การชมการแสดงฟ้อน โดยคณะลูกหลานศิลปินแห่งชาติ (4) พิธีมอบรางวัล (เกียรติบัตร) แก่ผู้ชนะเลิศการประกวดสลักดุน จำนวน 6 รางวัล (5) การเยี่ยมชมจุดสาธิตการดุน โดยฝึกปฏิบัติการตอกดุนลายพวงกุญแจที่ระลึก (7) การถ่ายภาพร่วมกัน และเสร็จพิธี

ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม กล่าวทิ้งท้ายว่า การเปิดพิพิธภัณฑ์หอศิลป์ล้านนา บ้านพ่อครูดิเรก สิทธิการ ในครั้งนี้ จะเป็นการเปิดพื้นที่สำหรับแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมในด้านงานช่างฝีมือดั้งเดิม (traditional craftsmanship) ที่มุ่งเน้นในด้านงานสลักดุนเครื่องเงินและโลหะ อีกทั้งยังเป็นศูนย์กลางการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สำคัญของล้านนา ก่อให้เกิดเครือข่ายการเรียนรู้ระหว่างศิลปินรุ่นเก่าและรุ่นใหม่ อันจะส่งผลให้งานหัตถศิลป์ล้านนามีความยั่งยืน เป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติ และสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจให้ชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม โดยพิพิธภัณฑ์แห่งนี้จะทำหน้าที่เป็นทั้ง “แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม” และ “ศูนย์ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ” ที่ช่วยกระตุ้นให้เยาวชนและผู้สนใจได้สัมผัสกระบวนการสร้างสรรค์งานศิลป์ล้านนาอย่างใกล้ชิด พร้อมทั้งส่งเสริมให้เกิดการต่อยอดความคิดสร้างสรรค์ในรูปแบบสมัยใหม่ โดยไม่ทิ้งรากเหง้าความเป็นเอกลักษณ์ดั้งเดิม